Фортепиано

МАМАНДЫҚҚА АРНАЛҒАН ҚАБЫЛДАУ  

ЕМТИХАН ТАЛАПТАРЫ 

Білім беру бағдарламасы: 7М02102 – Аспаптық орындаушылық 

  

МАМАНДАНДЫРУ «Фортепиано» 

  

І. КЕШЕНДІ ТЕСТІЛЕУ 

1) Шет тілінен тест (таңдау бойынша ағылшын, неміс, француз) 

2) Таңдау бойынша қазақ немесе орыс тілінде оқуға дайындығын анықтауға арналған тест. 

  

ІІ. ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЕМТИХАНДАР 

  

1.     МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЕМТИХАН 

Мамандық бойынша шығармашылық емтихан жеке бағдарлама мен коллоквиумды орындауды қамтиды. 

  

1. Емтихан бағдарламасы: 

·     полифоникалық шығарма (XVI-ХХғғ.); 

·     сонат формасының туындысы; 

·     виртуоздық сипаттағы толық шығарма. 

  

2. Коллоквиум (фортепиано тарихы мен теориясы бойынша сұрақтар) 

Коллоквиум талапкерлердің жалпы мәдени деңгейін, олардың эстетикалық көзқарастарын, музыкалық өнер саласындағы эрудициясын, музыка тарихының негізгі кезеңдері мен даму заңдылықтарын, өз мамандығы бойынша әдебиетті, музыкалық терминологияны, орындалатын шығармалардың мазмұнын, формалары мен стилистикалық ерекшеліктерін түсінуді анықтайды. 

  

  

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ 

  

Мамандық бойынша шығармашылық емтиханның ең жоғарғы бағасы 35 баллды құрайды. Ең төменгі өту балы – 9. 

-         27-35 балл (өте жақсы) 

Талапкер жарқын музыкалық мәліметтерді, орындаушылық қабілеттерін, стилін, орындаушылық интонациялаудың мәдениетін көрсетуі тиіс. 

-         17-26 балл (жақсы) 

Талапкердің орындауы мағыналы, авторлық мәтін нақты оқылған, стилистикалық түрде сақталған. Бірақ бұл ретте ол техникалық еркіндікті көрсетпейді, орындау әртүрлілігі мен сапасымен ерекшеленбейді. 

-         9-16 балл (қанағаттанарлық 

Орындалатын шығармалардың стилистикасы мен мазмұнын нашар түсіну, музыкалық интонациялаудың мәнерлі құралдарын жеткіліксіз меңгеру (интонация, есту, фразировка, ритм). 

-         0-8 балл (қанағаттанарлық емес) 

Төзімділіктің, бастаманың, ырғақтық ерік-жігердің болмауы, интонациялаудың техникалық және көркем құралдарын нашар меңгеруі, бағдарламаның түсу үшін қажетті деңгейге сәйкес келмеуі. 

  

  

«КАМЕРАЛЫҚ АНСАМБЛЬ» 

  

1.     МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЭМТИХАН 

Бағдарламаны орындау: 

«Камералық ансамбль» шығармашылық емтихан бойынша концерттік бағдарламаға түрлі стильдегі камералық-аспаптық репертуардың үш туындысы (классика, романтика, импрессионизм, XX-XXI ғасырлардағы музыка) енгізілуі тиіс. 

Ұзақтығы 30-40 минут болуы керек. 

  

2. КОЛЛОКВИУМ   

«Камералық ансамбль» шығармашылық емтихан бойынша орындаушының жалпы мәдени деңгейі мен эрудициясын, сондай-ақ камералық-аспаптық музыка тарихымен, ансамбльдік ойынның репертуары мен ерекшелігімен байланысты білімді анықтайды.  

Коллоквиумға қойылатын үлгі сұрақтар: 

1. Ансамбльдің орындауы мен соло арасындағы айырмашылық. 

2. Бетховеннің скрипка сонаттарының авторларының атын атаңыз. 

3. Қазақстан композиторларының камералық-аспаптық жұмыстары қандай? 

4. Дж.Брамстың фортепианолық триосының ансамбльдік құрамы қандай? 

5. Өнердегі (музыка, кескіндеме, кино, әдебиет) ұлы тарихи тұлғалардың рөлін бейнелеу. 

6. ХХ ғасыр композиторларының тізімін, ішекті квартеттің музыка авторларын атаңыз. 

7. Бетховеннің «Крейцер Соната» кітабы кімге арналып, ең бірінші орындаушы кім және орыс жазушысының қайсы шығармасы осы атпен жазылған? 

8. И. Бах қай жанрда жұмыс істемеді? 

9. Біздің заманымыздың әйгілі дирижерлері қандай? 

10.                    Дж.Брамстың скрипка сонаталарының ашуы мен кілттері қандай? 

11.                    Д.Шостакович 67 пианинодағы трио кімге арналған? Қандай құрал сеніп тапсырылған? 

12.                    О.Мессианның «Уақыттың аяғында» фортепиано квартеті туралы не білесіз? О.Мессиан фортепиано квартетінде қандай үрмелі аспап қолданды? 

13.                    Орыс әдебиетінің дамуындағы қай кезең «күміс ғасыр» деп аталады? Өкілдерді атаңыз. 

14.                    Д.Шостаковичтің соңғы камералық жұмысы? 

15.                    «Темперамент» дегеніміз не? 

16.                    П.Хиндемиттің камералық сонаттары қандай? Олар қандай құралдарға жазылды? 

17.                    Рахманинов фортепиано үштігін кімге арнады? 

18.                    Вариациялық циклді камералық композицияларда қолдану. Мысалды атаңыз. 

19.                    Жолдар квартетінде отырудың қандай нұсқалары бар? 

20.                    Д майор С. Прокофьевтің екінші сонаты қай құралға арналды? 

21.                    Д.Шостакович қанша квартет жазды? 

22.                    Камералық ансамбль және KNK im ішекті квартеті бөлімінің тарихы туралы не білесіз? Құрманғазы? 

23.                    Ф. Шопеннің камералық жұмыстары қандай. 

24.                    Камералық ансамбль тәуелсіз орындаушылық пән ретінде. Ерекшеліктері қандай? 

25.                    Гайдн, Моцарт және Бетховеннің скрипка мен фортепианоға арналған қаншама сонаттары бар? 

26.                    Ішекті аспаптарға арналған ішектер. 

27.                    ХІХ ғасырдың кескіндеме және музыкалық өнеріндегі импрессионизм. 

28.                    «Француз алтысы» құрамы қандай? Оларды не біріктірді? 

29.                    Қай қазақстандық композиторлар квартет жанрына бет бұрды? 

30.                    Л. Бетховен қанша фортепиано триосы жазды? 

  

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ: 

Мамандық бойынша шығармашылық емтиханның ең жоғарғы бағасы 35 баллды құрайды. Ең төменгі өту балы – 9. 

Бағалау критерийлері интерпретацияның сенімділігімен, бейнелі ойлаудың айқындығымен, орындалатын шығарманың стилін, мазмұны мен нысанын түсінумен, ансамбльдік шеберлікті және әртістік еркіндікті меңгерумен анықталады. 

·     27 – 35 балл (өте жақсы) 

Ансамбль қатысушылары жоғары орындаушылық шеберлікке ие. Бағдарлама сенімді орындалады, орындаушылық тұжырымдама ойластырылған. Әрбір орындаушының аспаптық партиясы бірлескен ансамбльдің органикалық бөлігін ұсынады. Бағдарлама өте 

күрделі, онда әртүрлі ансамбльдік міндеттер бар. Сахналық орындау еркіндігі, әртістік және орындау тұрақтылығы бар. 

·     17-26 балл (жақсы) 

Бағдарламаны сенімді орындау, авторлық мәтінді сауатты оқу. Орындаушылар ансамбльдік ойынның негізгі принциптерін меңгерген, туындының көркемдік міндеттерін ұғады. Бірақ орындаушыларға жекелеген эпизодтарда ансамбльдік сезімталдық, үйлесімдік және икелімдік. Орындаушылар тыңдармандардың көңілін әркез иелене бермейді, орындауға ашықтық, эмоционалдық, майталман еркіндік жетіспейді. Музыканы терең жеке түсінушілік және ұғынушылық жоқ. 

·      9-16 балл (қанағаттанарлық) 

Партияларды дұрыс білмеу, ұжым мүшелері партияны серіктес қабылдаудағы қиындықтарға тап болады. Ансамбль қатысушылары шығарманың ең негізгі көркемдік міндеттерін ғана ұғынса, күрделі көркемдік міндеттер орындалмады. Орындаушылар мен қателер сирек тоқтаулар кездеседі. Интонациялық және ырғақтық қателіктер орын алады. Ансамбль тыңдаушылардың назарын аудармайды, барлық назар өз партиясын жаңғыртуға бағытталған. Музыканы өзіндік түсінудің болмауы. 

·     0-8 балл (қанағаттанарлықсыз) 

Ансамбль партиясы нашар оқытылған, ансамбль қатысушылары серіктес партияларын білмейді. Бағдарламаны орындау кезінде қателер мен тоқтатулар жіберіледі. Шығарманың негізгі көркемдік және техникалық міндеттері түсінілмеген және орындалмаған. Авторлық мәтінге қатесі: автордың екпінді нұсқаулары сақталады, жалған дыбыстар көп, ырғағы дәл емес. Орындаушылар музыканы өзін-өзі тану тапсырмасын орындай алмады. 

  

  

«КОНЦЕРТМЕЙСТЕРЛІК КЛАСС» 

  

1.     МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЭМТИХАН 

Бағдарламаны орындау: 

«Концертмейстерлік класс» шығармашылық емтиханы бойынша концерттік бағдарламада әр түрлі стильдегі вокалдық және аспаптық репертуардың бес туындысы (классика, романтика, импрессионизм, XX-XXI ғасырлардағы музыка) қамтылуы тиіс. 

Ұзақтығы 30-40 минут болуы керек. 

  

2. КОЛЛОКВИУМ 

«Концертмейстерлік класс» шығармашылық емтихан бойынша орындаушының жалпы мәдени деңгейі мен эрудициясын, сондай-ақ камералық-аспаптық музыка тарихымен, ансамбльдік ойынның репертуары мен ерекшелігімен байланысты білімді анықтайды.  

Коллоквиумға қойылатын үлгі сұрақтар: 

1. Концертмейстердің  аккомпаниатордан айырмашылығы. 

2. Концертмейстердің опера театрындағы жұмысы. 

3. Концертмейстердің вокал класындағы жұмысының ерекшелігі. 

4. Концертмейстердің ішекті аспаптар класындағы жұмысының ерекшелігі. 

5. Концертмейстердің үрмелі аспаптар класындағы жұмысының ерекшелігі аспаптар. 

6. Концертмейстердің халық аспаптары класындағы жұмысының ерекшелігі. 

7. Концертмейстердің хорлық дирижерлау класындағы жұмысының ерекшелігі. 

8. Концертмейстердің хорлық дирижерлау класындағы жұмысының ерекшелігі.  

9. Концертмейстердің хореография класындағы жұмысының ерекшелігі. 

10. Ән салатын дауыстардың жіктелуі және сипаттамасы. 

11. Диапазон. 

12. Тесситура. 

13. Опералық және камералық ән салу дауыстарының арасындағы айырмашылық. 

14. Орфоэпия. 

15. Эквиритмдік аудару. 

16. Травести.  

17. Тасымалдаушы музыкалық аспаптар. 

18. Вокалдық терминология. 

19. Шығарманың қарқынындағы жылдамдатуды білдіретін музыкалық терминдер. 

20. Шығарманың қарқынындағы баяулауды білдіретін музыкалық терминдер. 

21. Шығармадағы агргикалық ауытқуларды білдіретін музыкалық терминдер. 

22. Интерпретация. 

23. Түсіндірме. 

24. Метроном. 

25. Әйгілі концертмейстерлер. 

26. Вокалдық өнердің танымал шеберлері. 

27. Опералардағы речитативтердің түрлері. 

28. Операдағы увертюралардың және оркестр нөмірлерінің мәні. 

29. Опера клавирлерінде  және аспаптық концерттерде фортепиано партиясын орындаудың күрделілігі. 

30. Романстардағы фортепианолық кіріспелердің, интерлюдиялардың, постлюдиялардың мәні. 

  

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ: 

Мамандық бойынша шығармашылық емтиханның ең жоғарғы бағасы 35 баллды құрайды. Ең төменгі өту балы – 9. 

Бағалау критерийлері интерпретацияның сенімділігімен, бейнелі ойлаудың айқындығымен, орындалатын шығарманың стилін, мазмұны мен нысанын түсінумен, ансамбльдік шеберлікті және әртістік еркіндікті меңгерумен анықталады. 

27-35 (Өте жақсы) 

Шығармашылық даралық - орындаудағы айқындық, бейнелі ойлаудың айқындығы, сахналық еркіндік, әртістік темперамент, ансамбльдік сезімталдық пен шеберлік. 

Музыкалық ойлаудың жетілуі - орындалатын жұмыстың стилистикасын, мазмұнын және формаларын түсіну. Техникалық еркіндік, дыбыс шығару тәсілдерінің әртүрлілігі, олардың туындының стиліне, мазмұны мен нысанына сәйкестігі. Уақыт бойынша орындау процесін ұйымдастыру. Көркемдік талғам мен орындау мәдениеті, орындаушылық дәстүрлерді білу. 

17-26 (Жақсы) 

Авторлық мәтінді сауатты оқу, сенімді орындау. Түсуші концертмейстерлік міндеттерді түсінуді көрсетеді, бірақ ансамбльдік сезімталдығы мен дыбыс бояғыштарының әртүрлілігі жетіспейді. Орындалатын шығармалардың стилін түсіну, штрихтық мәдениетті, мәнерлі дыбысты меңгеру бар, бірақ техникалық, орындаушылық, эмоциялық еркіндік жетіспейді. 

9-16 (Қанағаттанарлық) 

Бағдарлама сенімсіз, техникалық және эмоционалды түрде шектеулі орындалады. Шығарманың көркемдік мазмұнын жеткіліксіз түсіну және ашу, дыбыстық және штрихтік қатынаста аз мағыналы. Орындалатын шығармалардың стилистикасы, формасы мен драматургиясы туралы шамамен түсінік. Концертмейстерлік тапсырмаларды орындау кезіндегі қиындықтар, қателер және сирек тоқтаулар. 

0-8 (қанағаттанарлықсыз) 

Нашар оқылған мәтін, қателер мен тоқтаулар. Шығармалардың көркемдік мазмұнын түсінбеу, сөзсіз орындау; авторлық нұсқауларды шамамен орындау. Концертмейстерлік міндеттерді түсінудің болмауы. 

  

ІІI. ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЕМТИХАН – РЕФЕРАТТЫ ҚОРҒАУ 

  

Рефератқа қойылатын талаптар: 

  

1.   Зерттеудің тақырыбы мен мазмұны мамандық бейініне сәйкес болуы тиіс. 

2.   Реферат қазақ немесе орыс тілдерінде орындалады. 

3.   Реферат көлемі – 15 беттен кем емес. 

4.   Рефератта көрсету үшін қажетті мәліметтер: 

·     осы ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу қажеттілігін негіздеу, тақырыптың өзектілігі мен жаңалығы; 

·     объектінің, заттың, зерттеудің мақсаты мен міндеттерін тұжырымдау; 

·     соңғы жарияланымдар мен зерттеулерді талдау, мәселенің шешілмеген бөлігі; 

·     күтілетін нәтиже, зерттеудің практикалық маңыздылығы; 

·     рефератқа пайдаланылған әдебиеттер тізімі (атауы, шыққан жері және жылы, бет саны) қоса беріледі. 

5.   Рефераттың дәйексөз материалы ғылыми жұмыстардың нормативтеріне сәйкес рәсімделеді (әдеби дереккөзі көрсетілген сілтемелер, бет нөмірі міндетті). 

6.   Цитаталық материал реферат мәтінінің жалпы көлемінің 20% аспауы тиіс. 

7.   Ноталық мысалдар (егер ондай болса) рефератқа қосымша ретінде басылады және реферат мәтінінің негізгі парағына кірмейді. 

8.   Мәтінді 1 интервалдан кейін басу керек, жиектердің мынадай өлшемдерін сақтай отырып: оң жағы – 10 мм, жоғарғы жағы – 20 мм, сол жағы – 30 мм, төменгі жағы – 20 мм. Беттің нөмірі парақтың төменгі бөлігінің оң жағына (бірінші парақтан басқа) қойылады. 

Рефератты қорғау сонымен қатар таңдалған зерттеу тақырыбына байланысты музыка теориясы, тарихы, музыкалық фольклор немесе арнайы пәндерді оқыту әдістемесі бойынша мүмкін болатын сұрақтарды қамтиды. 

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ 

Рефератты қорғау бойынша шығармашылық емтиханның ең жоғарғы бағасы 35 баллды құрайды. Ең төменгі өту балы – 9. 

-          27-35 балл (өте жақсы) 

Талапкер өзекті мәселені, жеткілікті эрудицияны, аналитикалық ойлауды, ғылыми аппаратқа ие болуды, проблеманы шешу жолдарын көруді көрсетуі тиіс. 

-          17-26 балл (жақсы) 

Талапкер мақсаты мен міндеттерін жақсы құрастырады, зерттеудің негізгі ережелерін қисынды баяндайды. Бірақ бұл ретте қарастырылып отырған мәселенің теориясы, тарихы және әдіснамасы мәселелері бойынша білімнің жеткіліксіз деңгейін көрсетеді. 

-          9-16 балл (қанағаттанарлық) 

Зерттеу проблемасының мәнін әлсіз түсіну, жазбаша ғылыми баяндау дағдысын жеткіліксіз меңгеру, жұмыстың өзектілігінің жеткіліксіз дәлелденуі. 

-          0-8 балл (қанағаттанарлықсыз) 

Зерттеудің практикалық маңыздылығының болмауы, көлемі аз (10 және одан аз бет), ғылыми аппараттардың әлсіз болуы, тақырыптың мамандық бейініне сәйкес келмеуі. 

АРНАЛҒАН ВИДЕО 

- Бейнежазба қойылымның басынан аяғына дейін үзіліссіз жасалуы керек. Жұмыстар арасындағы жазбалардағы үзілістерге рұқсат етіледі. Бір жұмысты орындау кезінде бірнеше үзінділерді біріктіретін бейнені өңдеуге рұқсат етілмейді. Бағдарламаны орындау кезінде орындаушының қолдары, аспабы және бет-әлпеті айқын көрінуі керек. Жоғарыда көрсетілген барлық талаптарды ескере отырып, әуесқой форматқа рұқсат етіледі. Егер бейне техникалық талаптарға сәйкес келмесе, жіберілген бейне қарастырылмайды. 

ВИДЕО ЖОЛДАУ ТАЛАПТАРЫ 

1. Үміткер бағдарламаның бейнежазбасын жасап, оны YouTube каналына жүктеп, сілтемені видеоға ашық қол жетімділікпен кіру емтихандарының хатшысына korlan-07@mail.ru, +77077130434 WhatsApp-қа 15.07.20ж. дейiн кешіктірмей жіберуі керек. 

2. Видеодағы сілтемемен хатта өтініш беруші көрсетуі керек: аты-жөні, орындалатын бағдарламасы, ол кіретін бөлім, жеке куәліктің көшірмесі, байланыс ақпараты (сілтеме немесе видеоға қатысты мәселелер туындаған жағдайда); 

3. Бейне сипаттамасында атау мен орындалатын бағдарламаны көрсетіңіз. 

Қабылдау емтиханына байланысты барлық сұрақтар бойынша, Халилова Корлан Маратовнаға хабарласыңыз +7 707 713 0434 

*****